فرهاد اینالویی معاونت فن‌آوری اطلاعات بانک ایران‌زمین با صراحت کامل بستر ایجاد نئوبانک را نه نظام بانکی بلکه صنایع اعلام کرد و آنچه که از قول مدیرعامل این بانک با عنوان راه‌اندازی «نئوبانک واقعی» معرفی شده را بسته‌ای از خدمات بانکی عنوان کرد که شرکت های‌وب از ایران زمین دریافت کرده تا خدمات نئوبانکی به مشتریانش عرضه کند.
به گفته اینالویی این راهکار را صنعت بانکداری کشور پیش گرفته تا هم از قافله نئوبانک‌سازی عقب نماند و هم مقاومت بانک مرکزی را در برابر مجوزدهی به صنایع برای برپایی نئوبانک دور بزند.
مدیرعامل بانک ایران زمین اخیرا خبر از راه‌اندازی اولین «نئوبانک واقعی» توسط این بانک داده‌اند، به نظر شما منظور ایشان از نئوبانک واقعی چیست؟ و نئوبانک ایران‌زمین چه وجه‌تمایزی نسبت به همتایان خود که توسط بانک‌های دیگر ارائه شده‌اند، دارد؟
نئوبانک پدیده‌ای نیست که یک بانک آن را ایجاد کند و خدمات بانکی که در یک نئوبانک عرضه می‌شود را هر بانکی می‌تواند از طریق کانال‌های خود ارائه کند.
این موضوع را بیشتر توضیح دهید، منظور شما از اینکه نئوبانک را بانک ایجاد نمی‌کند چیست؟
ببینید نسل اول بانکداری این بود که مشتری با مراجعه به شعب خدمات بانکی دریافت می‌کرد، در نسل دوم خدمات علاوه بر شعب از طریق دستگاه های خودپرداز هم عرضه می‌شد، در نسل سوم بانکداری اینترنت بانک، موبایل‌بانک و در کل پدیده‌ای که بانکداری الکترونیک نام گرفت به موارد یادشده اضافه شد؛ در بانکداری الکترونیک افراد زیادی به طور همزمان می‌توانستند در یک سیستم کار کنند و از آن خدمات بگیرند و در نهایت نسل چهارم بانکداری روی کار آمد و بانکداری دیجیتال نام گرفت، این مدل آخر هم بازیگران جدیدی را به عرصه بانکداری وارد کرد که فین‌تک نام دارند، فین‌تک می‌تواند یک اپلیکیشن یا غیر از آن باشد اما همان طور که می‌بینید در هیچ یک از نسل‌های یادشده حرفی از نئوبانک نیست.
پس نئوبانک در کجای صنعت بانکداری قرار گرفته است؟
نئوبانک از سمت صنعت به بانک وارد می‌شود؛ اگر یک صنعت بخواهد در کنار خدماتی که تاکنون به مشتریانش عرضه می‌کرده است، خدمات بانکداری هم بدهد، می‌تواند یک نئوبانک ارائه کند. این به آن معنا نیست که صنایع کار بانکی می‌کنند بلکه به این معناست که آنها با استفاده از نئوبانک خدماتی با ارزش افزوده بیشتر به مشتریان عرضه می‌کنند و در نتیجه به جذابیت خدمات خود می‌افزایند. در واقع تنوع خدماتی که نئوبانک‌ها عرضه می‌کنند، می‌تواند برابر با تنوع خدماتی باشد که صنایع می‌دهند؛ رقمی که بی‌نهایت و غیرقابل شمارش است.
این نئوبانک‌ها چه ویژگی‌هایی دارند؟ آن را بیشتر تشریح کنید.
مهم‌ترین ویژگی نئوبانک این است که شعبه ندارد، در حالی که در نسل‌های گوناگون بانکداری که پیش‌تر شرح دادم شعبه همچنان یکی از مشخصه‌های اصلی مدل‌های بانکی بوده است.
من در سال ۱۳۸۴ خورشیدی سفری به ژاپن داشتم و در این سفر مدل تجاری چند نئوبانک جهانی را بررسی کردم و متوجه شدم در این کشور هیچ یک از نئوبانک‌ها از دل یک بانک بیرون نیامده‌اند بلکه به طور مثال، شرکت سونی یک نئوبانک ارائه کرده بود تا به واسطه آن خدمات بانکی به مشتریانش بدهد. در ایران هم شرکت های‌وب در جایگاه یک مجموعه ارائه‌دهنده اینترنت و خدمات ارتباطی نیاز به یک بانک دیجیتال داشت تا به واسطه آن به مشتریانش خدمات نئوبانکی ارائه دهد. پس بانک ایران‌زمین بستر بانکداری دیجیتال را که تاکید دارم یک نئوبانک نیست ارائه می‌کند. این بانک هر مجموعه‌ای را که مایل به ارائه خدمات بانکی از طریق نئوبانک باشد حمایت می‌کند از جمله های‌وب، پس اینجا های‌وب نئوبانک است. خلاصه کلام آنکه بانک در بانک نئوبانک نیست.
درست است، اما نکته مبهم اینجاست که بانک ایران‌زمین خبر از ایجاد یک نئوبانک داده نه های‌وب. چرا خبر ایجاد این نئوبانک از سوی مدیرعامل های‌وب اعلام نشده است؟
چون بانک مرکزی کشور به شرکت‌ها و سازمان‌ها مجوز ایجاد نئوبانک نمی‌دهد؛ بانک‌ها با این راهکار این مانع را دور زده و با این روش با صنعت وارد تعامل شده‌اند. خوب است که بانک مرکزی در این زمینه انعطاف بیشتری به خرج دهد و به مجموعه‌هایی که صلاحیت و توانمندی ایجاد نئوبانک دارند، مجوز دهد. این مجوز اکنون نقطه مفقوده ایجاد نئوبانک در صنایع ایران است و صنایع می‌توانند با دریافت این مجوز مستقل‌تر از صنعت بانکداری خدمت‌رسانی کنند. در حال حاضر های‌وب هر جا که بخواهد خدمات بانکداری دیجیتال خود را عرضه کند، باید به نام بانک ایران‌زمین اشاره کند، در صورتی که اگر به صورت مستقل از بانک مجوز داشت، دیگری نیازی به این کار نبود. حاصل این گونه مقاومت‌ها چیزی جز عقب‌ماندگی سیستم بانکداری کشور نیست. صنعت بانکداری جهان در حال حاضر موفق شده شمار خدمات خود را به ۵۰۰ خدمت برساند در حالی که در ایران این رقم نتوانسته به دلیل محدودیت‌های موجود از ۱۲۰ مورد فراتر برود.
یک نئوبانک چه خدماتی را از یک بانک دیجیتال دریافت می‌کند؟
بانک می‌تواند تمام خدماتی که توان ارائه آن را دارد و نئوبانک متقاضی آن است، عرضه کند. این خدمات در پلتفرم‌های باز که در ایران، بوم خوانده می‌شوند، عرضه می‌شود. های‌وب تاکنون ۱۲ سرویس از بانک ایران‌زمین درخواست کرده و البته بانک ایران‌زمین توانمندی ارائه ۱۵۰ سرویس بانکی را دارد؛ افتتاح حساب، امکان صدور کارت، ارائه تسهیلات، سرویس استعلام و… شماری از خدماتی است که بانک ایران زمین در اختیار های‌وب قرار داده است. نوع سرویس‌هایی که نئوبانک‌ها از بانک ایران‌زمین می‌گیرند، بر اساس نوع صنعتی که در آن فعال هستند متفاوت است و همگی این خدمات در این مجموعه ۱۵۰ موردی می‌گنجد. علاوه بر خدماتی که نام برده شد، ایجاد حساب در بانک و مدیریت آنها، ایجاد مرکز تماس برای پشتیبانی مشتری و ایجاد کانال‌های یکپارچه (امنی‌چنل) شماری دیگر از خدماتی است که در پکیج محصولات بانکی بانک ایران زمین گنجانده شده است؛ این پکیج «فراز» نام گرفته و البته از ماهیتی جدا و کامل‌تر از اپلیکیشن بانکداری دیجیتال بانک ایران‌زمین که آن هم فراز نام دارد، برخوردار است.
چرا صنایع خودشان اقدام به ایجاد یک بانک نمی‌کنند و برای ارائه خدمات بانکی به ایجاد یک نئوبانک متوسل می‌شوند؟
چون امور مربوط رگولاتوری این کار سنگین و پیچیده است؛ نئوبانک، پرداختن به این پیچیدگی‌ها را به بانک واگذار می‌کند و تنها از ثمره نظام بانکی کشور که همان خدمات بانکی است برای جذب مشتری استفاده می‌کند.
عرضه خدمات بانکی به نئوبانک های‌وب چه سودی برای بانک ایران زمین دارد؟
مشتریان های‌وب مشتریان بانک ایران زمین هم می‌شوند. آنها در بانک ایران‌زمین حساب باز می‌کنند و سپرده‌های خود را در این بانک قرار می‌دهند.
به نظر شما چرا های‌وب بانک ایران‌زمین را برای ایجاد نئوبانک انتخاب کرد؟
چون ایران‌زمین تنها بانک دیجیتال کشور است و تنها ایران‌زمین است که می‌تواند در سیستم بانکداری دیجیتال خود ۱۵۰ سرویس عرضه کند. همچنین ایران‌زمین توسعه پلتفرم‌های دیجیتال خود را از پنج سال پیش شروع کرده است. هاب‌وب در شرایطی بانک ایران‌زمین را انتخاب کرد که سهامداران آن با بانک‌های فعال در نظام بانکی کشور در ارتباط هستند.
