امروزه به علت اوضاع نامناسب اقتصادی گدایی رواج پیدا کرده و متکدیان از هر راهی می خواهند به سودجویی برسند، تا جایی که زنان در قالب مردان سنتی را به سخره گیرند.
پایگاه خبری و اطلاع رسانی “پرونده” / پروانه محمدی
صورتی سیاه، لباس قرمز، کلاهی دوکی و گیوه های نوک تیز که نشان از رسمی دیرینه دارد، نوید بهار و تولد طبیعت را می دهد . حاجی فیروز به قول خودش سالی یک روز مهمان کوچه ها و خیابان های شهر است . این روز ها بر سر چهار راه ها و پشت چراغ قرمز ها با دایره و تمبک می خواند: « ارباب خودم سامبولی بلیکم ، ارباب خودم سرتو بالا کن، ارباب خودم بزبز قندی، ارباب خودم چرا نمی خندی، ارباب خودم لطفی به ما کن»…
حاجی فیرور با گدایی غریبه است
صورت سیاهش نشانگر اتمام سیاهی، ناپاکی و پلشتی هاست، با پیامی از بهار دل مردم را شاد می کند.آن ها در دوران نه چندان دور با داشتن شغل و درآمد مشخص تنها برای به جای آوردن رسمی دیرنه لباس سرخ بر تن می کردند و به پیشواز آغاز سال نو و بهار طبیعت می رفتند، مردم هم برای سپاس از آنها هدیه های کوچکی پیشکش می کردند، اما در حال حاضر تبدیل به گدایی تحقیرآمیز شده است.
مهوش، ۶۱ساله، خانه دار در این باره می گوید: نزدیک عید که می شد برای آمدن حاجی فیروزشور و شوق خاصی داشتیم، آن ها سرود می خواندند و بچه ها به دورشان جمع می شدند و با شادی خاطره های ماندگار برایمان می گذاشتند.
دکتر فروغ نیلچی زاده، جامعه شناس در این باره می گوید: حاجی فیروز گدا نیست در واقع در دورانی دارای اعتبار نزد مردم بوده است.چندین نفر بی سوادی که به مانند حاجی فیروزها لباس می پوشند ، جز به سخره گرفتن حقیقت عید نوروز و فرهنگ غنی چندین هزار ساله هدف دیگری ندارند.
*جنسیتی که در حاجی فیروز پنهان شد
متکدیان از حاجی فیروز سوء استفاده کرده و آن ها را دست خوش تغییرات کردند. در سنت ما حاجی فیروز از مردی لاغر اندام و مسن حکایت می کند، اما این روزها در خیابان مردم از مردان قوی جثه گرفته تا کودکان و حتی زنان را هم در قالب حاجی فیروز مشاهده می کنند.آنها نه نتها پیام آور بهار نیسنتد، بلکه کودکان کار و متکدیانی هستند که با نزدیکی نوروز از فرصت استفاده کرده، چهره شان را سیاه می کنند، رنگ و لباس خود را عوض کرده و از مردم تقاضای پول می کنند.
محمد،۳۲ ساله، مهندس عمران می گوید: با کمال تعجب هر روز در سر چهارراه ها خانم هایی را می بینم که چهره شان را سیاه کردن و با لباسی قرمز که شباهتی به لباس حاجی فیروز ندارد گدایی می کردند، نکته ای ذهنم را درگیر کرد ، مگر جاجی فیروز مرد نبود….
*وقتی احساسات مردم برای حاجی فیروز جریحه دار می شود
افرادی به شکل حاجی فیروزایی تکدی گری کرده و از احساسات مردم سوء استفاده می کنند، آن ها برای کسب پولی به این شکل درمی آیند و ذهن مردم را به سنتی قدیمی بدگمان می کنند. تا جایی که ما حاجی فیروز ها را مزاحم هایی می بینیم که فقط می خواهند کاسبی کنند. آن ها با آوازهایی نا مربوط و گاهی بد صدا حتی تصور کودکان را نسبت به حاجی فیروزها خدشه دار می کند.
فاطمه، ۵۰ ساله، خانه دار در این باره می گوید: زمان ما برای آمدن حاجی فیروز لحظه شماری می کردیم، چه به روز آن ها آوردن که بچه های ما از آن ها بیزارند. وقتی آن ها می بینم احساس خوبی ندارم .
نیلچی زاده معتقد است: لکه دار کردن رسوم و سنت ها و برچسب گذاشتن بر آن آسیب های جبران ناپذیری به فرهنگ و تمدن ما می زند، بسیاری از افراد هنوز هم نسبت به حاجی فیروز خاطراتی زیبا دارند، که ممکن است در برخورد با متکدیان احساس سرخودگی کنند.
*حاجی فیروزای تقلبی در خیابان ها بیشتر هستند
بسیاری از مردم در برخورد با حاجی فیروزای تقلبی احساس انزجار می کنند. بیشتر آن ها در سر چهارراه های گدایی کرده ، در حالی که حاجی فیروزای حقیقی در کوی و بزن ها به آواز خوانی و شاد کردن دل مردم می پرداختند . این روزها کوچه ها از آن ها خالی شده و دیگر در خانه ها صدایی از نوروز شنیده نمی شود، چرا که در خیابان مکان بهتری برای تکدی گری و کسب در آمد است.
نیما، ۴۵ ساله، کارمند پست در این باره می گوید: در روزگار قدیم با صدای حاجی فیروز ها متوجه نزدیکی عید می شدیم، آن ها هر سال به کوچه ی ما می آمدند؛ اما امروزه محله ای را نمی بینم که صدای آواز حاجی فیروز در آن شنیده شود.
*حاجی فیروزهای حقیقی را احیاء کنیم
رسم و رسومات به هر جامعه ای شخصیت و هویت می بخشد ، حاجی فیروزها هم جزء یکی از همین سنت ها است ، که آمدن بهار را برای ما تداعی می کنند. حاجی فیروزها در حال حاضر در تیرس سود جویان قرار گرفته اند و ممکن است، از این رسم چیزی باقی نماند و حاجی فیروزهای حقیقی برای همیشه فراموش شوند و ممکن است، در اذهان آیندگان افکار مثبتی درباره شان وجود نداشته باشد. ما می توانیم با بی محلی کردن به این افراد و توجه نکردن به آن ها موجب گرایش پیدا نکردن آن ها به حاجی فیروز شویم و یکی از سنت هایی که جزیی از فرهنگمان است را حفظ کنیم.
گزارش از پروانه محمدی
