همچنین براساس گزارش این مرکز، برنج خارجی درجه یک به نسبت ماه مشابه در سال گذشته حدود ۶۳ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است. در حالی که قیمت برنج خارجی در آبان ماه سال ۱۴۰۳ حدود ۷۰ هزار تومان بوده، در آبان ماه سال جاری به حدود ۱۱۳ هزار تومان در هر کیلو رسیده است. افزون بر این تورم ماهانه برنج خارجی در آبان ماه بیش از ۸ درصد بوده است.
اتلاف ۶۲۰ میلیون دلار منابع ارزی
افزایش ۶۳ درصدی قیمت برنج خارجی در حالی است که براساس اعلام بانک مرکزی از ابتدای سال جاری تا آذرماه ۱۴۰۴ ، ۶۲۰ میلیون دلار ارز ترجیحی برای واردات برنج خارجی اختصاص یافته بود؛ یعنی علی رغم ثابت بودن نرخ ارز ترجیحی به نسبت سال گذشته، قیمت این کالا بیش از ۶۳ درصد رشد کرده است.در نتیجه ارزی که برای واردات برنج اختصاص یافته است منجر به کنترل قیمت این کالا نشده است و عملا ۶۲۰ میلیون دلار از منابع ارزی کشور که برای واردات برنج اختصاص یافته بود، اتلاف شده است.
حذف ارز ترجیحی تنها راهحل نیست
گفتنی است دولت به تازگی تصمیم به حذف ارز ترجیحی برای واردات برنج گرفته است؛ اقدامی که به نظر میرسد مجددا منجر به افزایش قیمت این کالا خواهد شد این تجربه یکبار در سال ۱۴۰۱ با حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی رخ داد و قیمت کالاها افزایش شدیدی را تجربه کرد در نتیجه با تغییر روند و شیوه اختصاص ارز ترجیحی میتوان میزان اصابت یارانه ارزی به کالاها را افزایش داد.
شیوههای جایگزین ارز ترجیحی
روشی که میتواند به جای اختصاص ارز ترجیحی در دستور کار دولت قرار بگیرد؛ شیوه پرداخت نقدی _کالایی است،در این شیوه سیاستگذار با هدف تامین حداقل کالری مورد نیاز، کارت الکترونیک با قابلیت خرید کالاهای اساسی در اختیار خانوار قرار میدهد. این کارت قابلیت استفاده در فروشگاههایی که دستگاه کارت خوان و کد اقتصادی دریافت کرده اند را دارد و با استفاده از آن مردم میتوانند کالای اساسی خریداری کنند؛ این شیوه در حال حاضر برای کالابرگ مورد استفاده قرار میگیرد که میتواند برای اختصاص کالاهای اساسی هم در دستور کار قرار بگیرد.
در روش دیگر، کالاهای اساسی همچنان با نرخ ترجیحی وارد شده و سپس توزیع به صورت کوپنی به عنوان مثال به ازای هر کد ملی انجام شود. شیوه ای که در گذشته در کشور پیاده سازی شده بود؛ البته در این روش دولت باید نظارت خود را بر فرایند واردات افزایش دهد تا کالا به همان نرخی که ارز ترجیحی دریافت کرده است، به کشور وارد شود.
در نتیجه در مسئله ارز ترجیحی دولت بیش از دو راهحل دارد، این در حالی است که همواره دو گزینه اختصاص یا عدم اختصاص ارز ترجیحی در دستور کار قرار گرفته است. در حالی که راهحلهای ارائه شده میتواند در دستور کار دولت قرار بگیرد تا هم از اتلاف منابع ارزی جلوگیری شود و هم قدرت خرید خانوار به صورت جدی کاهش پیدا نکند.
