کارشناس اقتصادی گفت: با توجه به شرایط واقعی اقتصادی و نیاز به تعدیل نظام چند نرخی ارز، سیاستگذاران ارزی و دولت باید الزامات اساسی مانند حکمرانی صحیح ریال، کنترل حساب سرمایه تجاری، مدیریت منابع ارزی و مبارزه جدی با قاچاق را به دقت رعایت و اجرایی کنند.
علی احمدی، کارشناس اقتصادی، در گفتوگو با پرونده نیوز با اشاره به سیاستهای اخیر در زمینه نرخ ارز و حرکت به سمت تعدیل نرخها و کاهش چندنرخی بودن ارز در کشور، گفت: در گذشته، دولتهای مختلف به دلیل تحریمهای اقتصادی، نظام چند نرخی ارز را در کشور اعمال کردند، اما مشکل اساسی در این سیستم عدم رعایت الزامات آن بود. این موضوع باعث شد که نظام چند نرخی ارز به ایجاد رانت ارزی، تشدید خروج سرمایه، افزایش کسری تجاری غیرنفتی و حیف و میل منابع ارزی منجر شود.
حاکمیت ارز و مشکلات آن
وی افزود: خوشبختانه دولت فعلی با آگاهی از مشکلات نظام چند نرخی، تلاش کرده است که نرخ ارز نیمایی را کنار بگذارد و نرخهایی نزدیک به بازار آزاد را اجرایی کند. با این حال، همچنان الزامات نظام چند نرخی رعایت نمیشود. برای مثال، نرخ بازار آزاد هنوز بهطور کامل پذیرفته نشده و همچنان فاصله زیادی میان نرخ ارز توافقی و بازار آزاد وجود دارد که چالشهای خاص خود را به همراه دارد.
الزامات نظام ارزی
احمدی تصریح کرد: در نظام چند نرخی ارز، باید ابتدا حکمرانی و مدیریت ریال بهطور واقعی و عملیاتی پیادهسازی شود. در صورتی که حکمرانی صحیح در گردش ریال نداشته باشیم، نمیتوانیم مشکلات ناشی از چند نرخی بودن ارز را مدیریت کنیم. از دیگر الزامات، کنترل حساب سرمایه در شرایط تحریمی است که اگر این مهم رعایت نشود، اقتصاد دچار رها شدگی میشود.
وی ادامه داد: مسئله دیگر، نظارت دقیق بر منابع ارزی و کنترل واردات غیررسمی (قاچاق) است. در اقتصادی که سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار قاچاق صورت میگیرد، بدون نظارت دقیق بر قاچاق و مدیریت منابع، نمیتوان بازار ارز را کنترل کرد. همچنین، باید در بخش صادرات و واردات، بهویژه صادرات غیرنفتی، مدیریت هوشمندی اعمال شود تا کسریهای تجاری کنترل گردد.
نظارت بر توزیع کالا
این کارشناس اقتصادی به مسئله نظارت بر توزیع کالا در بازار نیز اشاره کرد و گفت: نظارت از مرحله واردات تا مرحله فروش خردهفروشی باید بهطور کامل انجام شود تا از بروز مشکلات جدید جلوگیری گردد. بهویژه در شرایط تحریمی که فشارها افزایش یافته است، رعایت الزامات نظام چند نرخی ارز اهمیت زیادی دارد.
پیشنهاد برای دولت چهاردهم
وی در ادامه به دولت پیشنهاد کرد که یا باید الزامات اساسی نظام چند نرخی ارز را اجرایی کند یا با مشکلات اقتصادی بیشتری روبهرو خواهیم شد. شقاقی تأکید کرد: اگر الزامات مورد نظر رعایت نشود، فاصله میان نرخهای ارز توافقی و آزاد باعث ایجاد چالشهای جدید در اقتصاد خواهد شد.
امکان تکنرخی شدن ارز در شرایط تحریمی
احمدی در پایان خاطرنشان کرد: در شرایط تحریمی، تکنرخی شدن ارز بهطور کامل امکانپذیر نیست. اگر دولت بخواهد در این شرایط تکنرخی شدن ارز را بهطور کامل اجرا کند، نشاندهنده درک نادرست از واقعیتهای اقتصادی خواهد بود. در نتیجه، باید سیاستهایی متناسب با شرایط اقتصادی فعلی اتخاذ شود که امکان حل مشکلات ارزی را فراهم آورد.
- حسام مهدوی
