پشت پرده برکناری محمد رضوانی فر از مدیرعاملی شستا چیست؟
محمد رضوانی فر دقیقه ۹۰ و در روزهای پایانی دولت دوازدهم از سمت مدیرعاملی شستا برکنار شد اما پشت پرده این برکناری چیست؟ آخرین دستور به رضوانی فر چه بود و چرا رضوانی فر با عدم رعایت دستورات آخر برکنار شد؟ آیا شان بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی این است که حقوق خود را به ازای خیانت به حقوق صاحبان سهام دریافت کنند یا این که حقوق بازنشستگان که ماحصل سالها خدمت و تلاش است، باید به طور قانونی پرداخت شود؟ در این گزارش به بررسی وقایع اخیر پیرامون برکناری مدیرعامل شستا پرداخته و تلاش شده از مهمترین تصمیم اقتصادی دولت یازدهم آن هم در دقیقه ۹۰ پرده برداری شود.
محمد رضوانی فر، مدیرعامل بزرگترین هلدینگ اقتصادی کشور که با نام و نماد بورسی شستا شناخته می شود در آخرین روزهای دولت دوازدهم برکنار شد. شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی با این که دارای سایت رسمی است اما اطلاعیه دلایل برکناری محمد رضوانی فر را در یک کانال تلگرامی به نام شستا رسانه منتشر کرده و برخی از رسانه ها نیز به انتشار اطلاعیه پرداخته اند. در ادامه بخش هایی ازاطلاعیه شستا آمده اما این دلایل پایان ماجرا نیست و پشت پرده این تصمیم عمقی دارد که مدیرعامل برکنار شده شستا آن را در مصاحبه با ایلنا «غیرقانونی» توصیف می کند و در رد آن می گوید: آیا قانونا و شرعا اجازه داریم برای پرداخت حقوق یک عده، حقوق عده دیگری را ضایع کنیم؟
با توجه به آن چه در ادامه این گزارش آمده و حمایت مقام عالی مجلس شورای اسلامی به نظر می رسد محمد رضوانی فر نه تنها دست به رفتار غیرقانونی نزده است بلکه تلاش کرده تا آخرین لحظه حقوق صاحبان سهام را در مقابل دست اندازی های برخی از مدیران ارشد دولت دوازدهم حفظ کند.
اطلاعیه شستا در کانال تلگرامی!
در ادامه اطلاعیه شستا در یکی از کانال های پلتفورم تلگرام با نام شستا رسانه آمده است:
مدیرعامل سابق شستا به رغم تاکیدات وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از انجام تعهدات شستا برای پرداخت حقوق بازنشستگان خودداری کرده و اکنون برای فرار از این واقعیت تلخ، مدعی اعمال فشار برای دریافت رانت از سوی سازمان تامین اجتماعی است.
بر اساس مصوبه هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی مقرر می شود از تیرماه سال جاری ماهیانه مبلغ ۲۲۰۰ میلیارد تومان به صورت علی‌الحساب بابت سود سهام سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود، از آنجایی که مدیرعامل سابق شستا در نشست مزبور پرداخت این مبلغ را از مرداد ماه قابل انجام می داند در این خصوص با اعمال ملاحظه وی تصمیم‌گیری می‌شود. توافقات صورت گرفته طی ابلاغیه شماره ۵۰۵۱۱ مورخ ۱۴۰۰.۳.۲۵ وزیر و رئیس هیات امناء، به صورت رسمی با قید زمان‌بندی مشخص برای اجرا به سازمان، بانک رفاه کارگران و شستا ابلاغ می‌شود.
با گذشت ۲ ماه و علیرغم تذاکرات متعدد به مدیرعامل شستا نه تنها در هفته اول حتی تا پایان نیمه اول مرداد نیز که مقرر بود کل تعهدات شستا ایفاء شود، حتی یک ریال هم در قبال واگذاری سهام یا سود علی‌الحساب یادشده، به سازمان پرداخت نمی شود.
در این اطلاعیه تصریح شده است: یکشنبه ۱۴۰۰.۵.۲۶ وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی برای حل مشکل پرداخت حقوق بازنشستگان در محل دفتر خود نشستی برگزار می کند اما مدیرعامل سابق شستا از حضور در نشست امتناع ورزیده و حتی معاون یا نماینده خود را برای شرکت در آن نمی‌فرستد.
این اطلاعیه می افزاید: پیرو هماهنگی هیات مدیره سازمان با مدیرعامل سابق شستا، تصمیمات الحاقی توسط هیات مدیره مصوب و به شستا ابلاغ می‌شود، در این مورد نیز به رغم توافق به عمل آمده با شستا در اتخاذ تصمیمات جدید(براساس هماهنگی قبلی)، دوباره به تعهدات خود عمل نمی‌کند.
در بخش دیگر این اطلاعیه آمده است: وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی، ناگزیر برای روز چهارشنبه مورخ ۱۴۰۰.۵.۲۷ ساعت ۱۹ مسئولین مربوطه را به نشست دیگری دعوت می‌کند تا بلکه پرداخت حقوق بازنشستگان در مهلت مقرر انجام شود، ولی مدیرعامل شستا دوباره، در نشست حضور نیافته و نماینده‌ای هم به جلسه نمی‌فرستد.
این اطلاعیه تصریح می‌کند: مذاکرات متعددی با مدیرعامل سابق شستا انجام می‌شود اما وی اعلام می‌کند صرفاً چنانچه بابت فاصله زمانی پرداخت سود علی‌الحساب تا برگزاری مجمع، سود بانکی به شرکت پرداخت شود، به تعهدات خود عمل می کند، بر همین اساس، هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی(مجمع عمومی شستا) بلافاصله به موجب مصوبه‌ای با این پیشنهاد مدیرعامل شستا موافقت و مراتب را به وی ابلاغ می‌کند.
در بخش دیگر این اطلاعیه تصریح شده است: با وجود تاکیدات مکرر همه مسئولین، وی از انجام تعهدات شستا برای پرداخت حقوق بازنشستگان در لحظات پایانی و موقعیت حساس کنونی سر باز می زند.
بنابر این اطلاعیه، در این چارچوب، پس از تخلفات متعدد و استنکاف از اجرای دستورات هیات مدیره سازمان، مجمع عمومی و مالک حدود ۹۰ درصد شستا، به درخواست سازمان تامین اجتماعی به عنوان سهام‌دار عمده، روز شنبه مورخ ۱۴۰۰.۵.۳۰ هیات مدیره شستا در نشستی وی را برکنار و “سیدضیاءالدین شجاعی برهان” عضو هیات مدیره شستا که سابقه معاونت چند وزارتخانه را در کارنامه خود دارد، به سرپرستی شستا منصوب می کند، این مصوبه به تصویب هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی مجمع عمومی شستا و سایر ارکان ذیربط نیز می‌رسد.
در پایان این اطلاعیه تاکید شده است: طبق بودجه سنواتی مصوب هیات امنا برای سال ۱۴۰۰، کل منابع مورد نیاز سازمان تامین اجتماعی برای انجام تعهدات بیمه‌ای و درمانی، حدود ۲۷۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی و مصوب شده است که سهم شستا در تامین این منابع با اخذ نظر شستا در زمان تدوین و تصویب بودجه از محل سود سهام سازمان در شستا، معادل ۱۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان یعنی حدود ۵ درصد منابع مورد نیاز سازمان در سال ۱۴۰۰ است.
به عبارت دیگر، ماهیانه ۱۲۱۶ میلیارد تومان آن (معادل حدود ۵ درصد) از محل سود سهام سازمان در شستا تامین می‌شود که البته وقتی پرداخت این سهم ۵ درصدی چند ماه به تعویق بیافتد یک چالش مهم در پرداخت حقوق بازنشستگان و مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی ایجاد می کند، که به‌هیچ‌وجه خصوصاً در شرایط کنونی قابل گذشت نبوده و نیست.
مجلس مدافع مدیران قانونمند
در روزهای گذشته و در جریان برکناری محمد رضوانی فر از طرف دولتمردان دولت دوازدهم آن هم در ایامی که مجلس شورای اسلامی به طور تمام وقت مشغول بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت سید ابراهیم رییسی است، مجلس شورای اسلامی نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و از معاون اول دولت سیزدهم در صحن علنی درخواست پیگیری این موضوع را داشت.
محمدرضا پور ابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره برکناری پرحاشیه محمد رضوانی فر گفت: در فاصله زمانی تشکیل دولت سیزدهم ما شاهد اتفاقات عجیب و غریب از طرف دولتی هستیم که بخشی از آن باقی مانده و بخشی هم باید تعیین و تکلیف شود. خبر رسیده که مدیرعامل بزرگترین مجموعه اقتصادی کشور از طرف وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دلایلی که مشخص نیست تغییر پیدا کرده و مشکلاتی در آن مجموعه شکل گرفته است. این کار نه با رویکرد اجرایی و نه با سوابقی که ما در حوزه تصمیمات کشور داریم، هم خوانی ندارد. طبیعتا جناب آقای دکتر مخبر باید این اتفاقات را هم رصد و هم پیگیری کنند. به هر حال الان رییس جمهور، مستقر شده است.
در ادامه این جلسه در صحن علنی مجلس، محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به بحث شستا و تغییر مدیرعامل این شرکت گفت: الان رییس جمهور محترم، مستقر هستند و اگر هم مستقر نبودند در فاصله تغییر دولت، دوستان، تمشیت امور را در دست دارند. جناب آقای مخبر اینجا تشریف دارند و حتما حق دارند در این امور دخالت کنند و دستور دهند و پیگیری کنند. به هر حال دولت الان به نوعی مستقر است و می تواند کارش را انجام دهد.
پشت برده برکناری رضوانی فر چیست؟
محمد رضوانی فر مدیرعامل سابق شستا درباره برکناری خود در بخشی از مصاحبه با خبرگزاری ایلنا گفت: درباره علت برکناری چیزی که بنده می‌دانم علت، پیگیری سازمان تامین اجتماعی برای دریافت سود سهام زودتر از موعد قانونی از شستا بوده است. از روزی که شستا بورسی شد، براساس اساسنامه نمونه بورس، قانون تجارت و قانون بازار سرمایه این شرکت دیگر نمی‌تواند رفتاری متفاوت نسبت به سهامداران داشته باشد و باید حقوق همه سهامداران را به طور مساوی رعایت کند. قبل از بورسی شدن شستا شاید آقایان در سازمان تامین اجتماعی می‌توانستند هر وقت خواستند به شستا دست اندازی کنند و منابع آن را بردارند و دارایی‌اش را بفروشند اما بعد از بورسی شدن که یکی از دلایل و مزایای آن بود از حیاط خلوت خارج شد و دست‌اندازی به منابع آن غیرقانونی شد. نباید اینگونه باشد که یک سازمانی دولتی بگوید چون من احتیاج دارم، برای رفع این احتیاج از شستا پول بر می‌دارم. برای این کار یا باید دارایی منتقل می‌شد و یا سازوکار قانونی برای آن طراحی می‌شد و این درخواستی بود که دوستان دنبال می‌کردند. سازمان بازرسی اعلام کرد سازمان تامین اجتماعی اجازه برداشت بیش از سهم خود از سود ندارد و از هر فرد مطلعی بپرسید متوجه می‌شوید که این درخواست خلاف قانون بوده است.
رضوانی فر در بخش دیگری با طرح این سوال که آیا قانونا و شرعا اجازه داریم برای پرداخت حقوق یک عده، حقوق عده دیگری را ضایع کنیم، افزود: شما می‌خواهید حقوق به‌حق بازنشستگان را بپردازید، باید به روش‌های دیگری تامین منابع می‌کردید و دلیل نمی‌شود چون می‌خواهید حقوق به‌حق یک عده را بدهید، حقوق عده کثیری از سهامداران شستا را تضییع کنید. سهامداران وقتی می‌توانند سود عملکرد شرکت را دریافت کنند که مجمع عمومی برگزار شده باشد و پیش از آن امکان‌پذیر نیست. این پرداخت علی‌الحساب و زودتر از موعد قانونی و زودتر از برگزاری رسمی مجمع خلاف قانون است.
واکنش سازمان بورس؛ گوشه نشینی یا حمایت از رفتارقانونی
اگر محمد رضوانی فر با بر اساس پیگیری سازمان تامین اجتماعی برای دریافت سود سهام زودتر از موعد قانونی از شستا موافقت می کرد سازمان بورس چه واکنشی داشت؟ بر اساس رفتارهای پیشین سازمان بورس و اوراق بهادار به نظر می رسد این سازمان بر اساس وظایف ذاتی خود با رفتارهای غیرقانونی مخالف است و از تضییع حقوق صاحبان سهام جلوگیری می کند. حال سوالی که در این بخش مطرح می شود این است که اکنون که مدیرعامل بزرگترین هلدینگ چندرشته ای کشور مخالف رفتار قانونی هیات مدیره است، آیا سازمان بورس نباید از او حمایت کند؟ آیا نهادها نظارتی فقط در عدم اجرای قانون، نقش دارند یا این که برای صیانت از مدیرانی که قانون و حقوق تمام صاحبان سهام را رعایت می کنند هم اقداماتی را در دستور کار خود قرار می دهند. سازمان بورس در نامه ای خطاب به اعضای هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی اعلام کرده: «طبق مفاد دستورالعمل تایید صلاحیت حرفه ای مدیران نهادهای مالی، هرشخص قبل از انتصاب و قبولی سمت مدیرعاملی هر یک از شرکت های ثبت شده نزد این سازمان به عنوان نهاد مالی، موظف به اخذ گواهی تایید صلاحیت از این سازمان می باشد.» علاوه بر این در بخش دیگری از این نامه آمده است: «هرگونه پرداخت بابت سود سهام به سهامداران شرکت قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و تصویب سود تقسیمی در مجمع مذکور خلاف قوانین و مقررات و غیرقانونی می باشد.»
سازمان بورس با انتشار این نامه از رفتارهای قانونی حمایت کرده است اما آنچه اهمیت دارد پیگیری این سازمان تا حصول نتیجه قانونی است.
