سیلندر خودروها نرخ بیمه را تعیین می‌کند!
بیشتر خانواده‌ها دارای خودروی سواری شخصی هستند و حتی برخی خانواده‌ها ۲ یا بیش از آن خودرور دارند و بابت آن هر ساله باید طبق قانون، مبالغی را به‌عنوان حق بیمه اجباری شخص ثالث به شرکت‌های بیمه‌گر پرداخت کنند که رقم پرداختی با توجه به نوع، مدل و تعداد سیلندر خودرو تفاوت‌های فاحش و آشکاری دارد.
حال سؤالی که مطرح می‌شود این است که چرا بیمه شخص ثالث هر خودروی سواری باید با خودروی سواری دیگر فرق کند و اینکه چرا مدل خودرو، سال تولید، یا نوع خودرو در میزان و مبلغ حق بیمه شخص ثالت تأثیرگذار است؟
اگر موضوع مورد بحث و علت تفاوت قیمت‌ها، “بیمه بدنه خودرو” بود، حق با شرکت‌های بیمه‌گر هست اما مسئله این است که تفاوت قیمت‌های بیمه شخص ثالث که گاهی به چند میلیون تومان می‌رسد، برای پرداخت دیه و خسارت ناشی از تصادف است که برای خسارت تمامی خودروها و تمامی تصادفات، یکسان است؛ با این مثال عینی، این مسئله به خوبی روشن می‌شود: در حال حاضر اگر فردی با خودرو پراید مدل ۹۵ دارای بیمه‌نامه شخص ثالث در صحنه حادثه، منجر به فوت یک مرد مسلمان شود، شرکت بیمه مربوطه بر اساس نرخ دیه امسال باید ۴۸۰ میلیون تومان بابت دیه پرداخت کند؛ حال اگر مالک یک خودرو سانتافه ۶ سیلدر مدل ۲۰۰۱۶ (۹۵ شمسی) در صحنه حادثه، منجر به فوت یک مرد مسلمان شود، باز هم شرکت بیمه مربوطه باید همان مبلغ دیه ۴۸۰ میلیون تومان را پرداخت کند! در حالی که مالک خودرو سانتافه بابت حق بیمه سالیانه بیمه شخص ثالث خود، حداقل ۲ برابر مالک پراید به همان شرکت بیمه، حق بیمه پرداخت کرده است اما شرکت بیمه در صورت بروز حادثه منجر به فوت برای هر دو این خودروها یک مبلغ ثابت دیه پرداخت می‌کند!!
خودرو هر چه ضعیف‌تر، قیمت بیمه‌اش کمتر!
یک مثال دیگر می‌زنیم؛ برای نمونه یک خودروی پراید مدل ۱۳۸۶را در نظر بگیرید، هزینه پرداختی بابت بیمه شخص ثالث شامل تعهد جانی و تعهد مالی و تعهد شرکت بیمه در خصوص شخص راننده (توجه داشته باشید در مورد بیمه شخص ثالث صحبت و بحث می‌شود نه بیمه بدنه خودرو) با بیمه شخص ثالث یک دستگاه خودروی پارس مدل ۱۳۸۶ و بیمه یک دستگاه خودروی ب.ام.و ۶ سیلندر با همان میزان تعهدات تفاوت فاحشی دارد و بسیار ارزان‌تر است؛ در حالیکه احتمال بروز تصادف و ایجاد خسارت مالی و جانی توسط پراید ۸۶ بسیار بیشتر از دو خودروی دیگر است!
قیمت‌ها متفاوت؛ جبران خسارت یکسان!
آیا در میزان دیه پرداختی شرکت‌های بیمه بابت خودروها با تعداد سیلندر متفاوت در زمان بروز حادثه تفاوتی وجود دارد!؟ آیا شرکت‌های بیمه که در حال حاضر بر اساس تعداد سیلندر، مبالغ بیمه شخص ثالث را تعیین می‌کنند، در زمان پرداخت دیه مازاد بر مبلغ تعهدشده، مبلغی را به فرد مصدوم و مجروح و یا اولیاء دم متوفی پرداخت می‌کنند که هنگام صدور بیمه‌نامه شخص ثالث، مبلغ بیشتری را دریافت می‌کنند؟!
نتیجه‌ای که از ذکر مثال‌های بالا گرفته می‌شود این است که پرداخت دیه به فرد مصدوم و مجروح یا اولیاء دم هیچ ربطی به نوع و مدل خودرو ندارد، پس چرا و به چه دلیلی باید حق بیمه شخص ثالث خودروها با یکدیگر متفاوت است؟
لزوم تغییر شیوه تعیین میزان حق بیمه شخص ثالث
این مسئله‌ای است که هیچ متصدی دفتر بیمه و حتی کارشناس بیمه قادر به پاسخگویی و توجیه منطقی نسبت به آن نیست البته بعضی‌ها تعداد سیلندر و قدرت خودروی سواری را ملاک تعیین حق بیمه می‌دانند که این هیچ ربطی به زمان وقوع حادثه و تصادف و در نهایت فوت شخص ثالث ندارد، چرا که ممکن است خودروی پرایدی با سرعت ۸۰ کیلومتر به فردی برخورد کند و منجر به فوت طرف شود و یک خودوری ب.ام.و با همان سرعت ۸۰ کیلومتر به شخصی برخورد کرده و منجر به فوتش نشود! پس با توجه به مثال‌های بالا، تعداد سیلندر و قدرت موتور در خودروهای سواری نمی‌تواند هیچ نقشی در زمان تصادف منجر به فوت داشته باشد لذا تعداد سیلندر هیچ توجیه منطقی برای تعیین نرخ حق بیمه شخص ثالث ندارد!
البته با این توجیه می‌توان این ادعا را مطرح کرد که خودروهای با مدل بالاتر و تکنولوژی به‌روزتر باید رقم کمتری برای بیمه شخص ثالث بپردازند؛ زیرا احتمال تصادف و بروز خسارات مالی و جانی کمتری دارند اما در حال حاضر شیوه قیمت‌گذاری در قبال این خودروها کاملاً برعکس است!
تعهد مالی یکسان با نرخ‌های بیمه شخص ثالث بسیار متفاوت!
برای آگاه شدن از رقم پرداختی حق بیمه خودروها، به سراغ سرهنگ مهدوی‌پور از کارشناسان رسمی بیمه رفتیم؛ مهدوی‌پور درباره این مسئله می‌گوید: “خودروها در بحث بیمه به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند؛ گروه ۴ سیلندر کوچک شامل پراید و پیکان و رنو ۵، خودروهای ۴ سیلندر بزرگ که شامل دیگر خودروهای ۴ سیلندر می‌شود، مثل پژو، سمند، ب.ام.و، سانتافه، توسان، هیوندای و … و دیگر خودروهای ۴ سیلندر که هر کدام قیمت‌های متفاوتی در بازار دارند همچنین خودروهای ۶ سیلندر و بالاتر؛ حق بیمه‌های این گروه‌های خودرویی بر اساس سیلندر و مدل (تا ۱۵ سال یکسان است و از ۱۵ سال به بالا به دلیل سن فرسودگی فرق می‌کند) تعیین می‌شود.”
طبق گفته‌های سرهنگ مهدوی‌پور و بر اساس نرخ‌نامه سال ۱۳۹۹، قیمت بیمه برای خودروی ۴ سیلندر کوچک مثل پراید مدل ۸۶ با ۷۰ درصد تخفیف برابر با ۶۲۳ هزار تومان، برای پراید مدل ۸۶ با یک سال تخفیف یک میلیون و ۹۷۳ هزار و برای پراید مدل ۸۰ با یک سال تخفیف ۲ میلیون و ۱۳۱ هزار تومان و پراید ۹۸ با یک سال تخفیف یک میلیون ۹۷۰ هزار تومان بوده است.
این قیمت برای خودروی ۴ سیلندر بزرگ مانند پژو پارسمدل ۸۶ با ۷۰ درصد تخفیف ۷۱۹ هزار تومان و پژو پارس مدل ۹۸ با یک سال تخفیف ۲ میلیون و ۲۷۷ هزار تومان، برای خودروی ۶ سیلندر ب.ام.و مدل ۲۰۰۷ با ۷۰ درصد تخفیف ۷۹۵ هزار و برای ب.ام.و ۶ سیلندر مدل ۲۰۲۰ با یک سال تخفیف ۲ میلیون و ۵۲۰ هزار تومان بود.
تعهد مالی بیمه‌گر برای تمامی این گروه خودروها، جبران خسارت ۱۱ میلیون تومانی و نیز دیه ۴۴۰ میلیونی برای سرنشین و دیه ۳۳۰ میلیونی برای راننده و با تعهد در مجموع ۵ سرنشین بوده است(بر اساس نرخ سال ۹۹).
بنابراین، با آنکه تعهد مالی شرکت بیمه‌گر برای جبران خسارت برای تمامی خودروها یکسان است اما در کمال شگفتی می‌بینیم که نرخ بیمه برای خودروهای مختلف، تفاوت فاحشی دارد!
رابطه مستقیم قیمت خودرو با قیمت بیمه شخص ثالث آن
حال مشخص نیست که چرا سیلندر ملاک تفاوت قیمت‌های بیمه است در حالیکه منطق، قابلیت‌های فنی و ایمنی خودرو را عاملی برای تشخیص شدت و ضعف تصادفات احتمالی می‌داند و جالب اینکه در کشور ما هر چه خودرو به‌روزتر با قابلیت‌های فنی و ایمنی بیشتر باشد، بیمه شخص ثالث گران‌تری دارد!
ظاهراً اینطور که برداشت می‌شود، این قیمت خودرو است که نرخ بیمه شخص ثالث آن را تعیین می‌کند و نه تعداد سیلندر و قدرت و شتاب اولیه آن!
به نظر می‌آید، گران کردن نرخ بیمه خودروهای ارزان‌تر برای یکسان‌سازی قیمت بیمه شخص ثالث عمل به دور از انصافی باشد و به دلیل اینکه بیشتر اقشار ضعیف و کم‌برخوردار، مالک این خودروها هستند و این امر می‌تواند منجر به مقاومت در مقابل بیمه کردن خودروهای خود شود که تالی فاسدهای بسیاری دارد؛ اما می‌توان با پایین آوردن نرخ بیمه خودروهایی که توان و قابلیت فنی آنها به اثبات رسیده، عدالت و انصاف را در قبال تمامی مالکان خودروها ایجاد کرد.
