عضو کمیسیون برنامه و بودجه ، گفت :در تهران ۱۰میلیون تومان خط فقر است، یعنی عملاً جامعه ما زیر ۱۰ میلیون تومان، اعضای خانواده سه نفره، به اصطلاح این ها درآمد پایین دارند، تصور ما از دهک‌ها باید معلوم باشد، چون آمدیم، به دهک های مختلف تقسیم کردیم که قشر ثروتمند داریم، ممکن است، در ماه ۱۰۰ میلیون تومان یا یک میلیارد تومان درآمد داشته باشد، ۴ یا ۵ درصد آخر اختلاف آن ۴یا ۵ درصد نسبت به دهک پایین تر، اختلاف زیادی است ، بین دهک ها فاصله زیادی نمی بینیم، مثلاً در کشور ضریب جینی افزایش پیدا می کند، اختلاف طبقاتی به این معنا نیست که طبقه اول با طبقه دوم اختلاف زیاد داشته باشد، طبقه دوم با طبقه سوم خیر، منظور اینکه این ۴ یا ۵ درصد مرفه جامعه، اختلافشان از حتی میانی هم خیلی زیاد شده؟
زنگنه در پاسخ به این سوال که آیا با ۱۵ میلیون درآمد برای خانواده سه نفره که حداقل به زندگی داشته باشد، کافی است؟ تاکید کرد: بالاخره فرزند کلاس و مدرسه می رود، کفش می خواهد، لباس می خواهد؟ حتماً خانه هم ندارد، باید اجاره کند، فرض کنید که ماشین هم ندارد، رفت و آمد هم با مترو و تاکسی است، در تهران با ۱۵ میلیون تومان یک زندگی نرمال و خوب دارید که کفاف زندگی را بدهد، مسئولین به این فکر افتاده اند و خیلی از دوستان می گویند که یارانه سه دهک بالا را قطع کنیم و هیچ چیزی به آنها ندهیم، مثلاً کالاهای اساسی بدهیم، به این دهک ها ندهیم، تصور اینکه سه دهک بالا و پایین چه درآمدی دارند؟ خانواده سه نفره ۱۷ میلیون و ۷۰۰ میلیون و پانصد برای خانواده سه نفره است، اول جامعه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان درآمد دارد که خانواده سه نفره را با شما یک و ۵۰۰ حساب کنیم، با ۴ میلیون و ۵۰۰ درآمد، به خانواده سه نفره، رنج خانوار در ایران سه نفره حساب میکنیم، خانواده ۵ نفره داریم، خانواده ی ۱۰ نفر هم داریم، اما خانوار تک نفره زیاد هستند، خانواده یک نفره مستقل زندگی می کند، خانواده که دو نفر بچه ندارند. ما سه نفر را حساب کنیم؛ اگر ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان حقوق داشته باشیم، مدرسه باز باشد، خانواده سه نفره می شود، تقریباً ۶ میلیون جزء دهک دوم جامعه هستند، بخش زیادی از جامعه جزء ۵ دهک پایین هستند، که ۳ میلیون و ۶۰۰ یعنی تومان، اگر ۱۰ میلیون تومان حقوق بگیرید، جز ۵ دهک فقیر جامعه هستید.
حقوق از ۵ و ۶۰۰ تا ۱۰ میلیون است
زنگنه در خصوص یارانه و ارتباط آن با مالیات، اظهار داشت: وقتی ما می‌خواهیم از یارانه معیشت صحبت کنیم، می‌خواهیم از مالیات صحبت بکنیم، خیلی مهمه که تصور من از دهک ها چیست؟ در کمیسیون تلفیق ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان حقوق از مالیات معاف کردند، ۱۰ میلیون تومان به اصطلاح معاف کردند، از ۱۰ میلیون به بالا مالیات بدهند، حقوق پارسال سه و نیم بود، لایحه دولت را ۴ تومن حساب می کند که این طرح حقوق امسال کم و بیش از ۵۶۰۰۰۰۰ حداقل حقوق کارمند است ،اما تا ۱۰ میلیون تومان را از مالیات معاف دانستند، خبر جدید حقوق از ۵ و ۶۰۰ تا ۱۰ میلیون است، مثلاً دهک دوم چون در حداقل ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان درآمد یک فرد است که در رده دوم قرار بگیرد و اگر فرض بگیریم از ۵ میلیون و ۶۰۰ به بالا فرد، باید مالیات بده بر اساس آمار رسمی کشور، یعنی دهک فقط اول و دوم از دادن مالیات معاف می‌شوند، از دهک سوم باید مالیات بدهند،اما خانواده سه نفره را باید اصطلاح مالیات کنند. در حوزه هزینه هم به همین ترتیب یعنی مثلا دهک اول جامعه ۴۶۰ هزار تومان در یک فرد ، در دهک اول مخارج یک فرد، اگر در یک خانواده سه نفره باشد، تقریبا حدود یک میلیون و پانصد یا ششصد می شود، مثلاً نزدیک می شود، به میزان مخارج یک نفر یعنی سرانه مخارج به اصطلاح خانوار در دهک های بالاست. ۶ میلیون و ۷۰۰ میلیون تومان ماهیانه درآمد و مخارج است، در دهک اول ۴۶۰۰۰۰ تومان است، شاید میزان خط فقر خیلی کلمه جالبی نباشد، باید حداقل کفاف زندگی را در نظر بگیریم، ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان برای معاف بودن از مالیات به نظر من سقف کمی است، دولت مدعی است که از ۵ و ۶۰۰ تا ۱۰ میلیون تومان حداقل بین ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان مالیات می گیرد، ممکن است، درآمدهای دولت کاسته شود که به نظر من ما باید سمت مردم را بگیریم و تا ۱۰ میلیون تومان را معاف از مالیات کنیم، این پیشنهاد خوبی است، یعنی اگر ۱۰ میلیون من می گویم تا ۸ میلیون تا ۹ میلیون واقعاً معاف از مالیات کنیم، فقط مشکلی که پیش می آید درآمدهای دولت کاهش پیدا می کند، درآمد دولت که ۱۰ درصد مالیات میگیرد.
وی ادامه داد: با این که دولت مخالفت می کند، چون اگر درست محاسبه کنم، کل مالیات بر حقوق بخش عمومی و بخش خصوصی در مجموع حدودا نزدیک به ۴۹ هزار میلیارد است. دولت معتقد است، اگر حذف کنیم ، عملاً از این ۴۹ هزار میلیارد تومان، تقریباً ۱۰ تا نزدیک به ۲۰ هزار میلیارد تومان از درآمد دولت کاسته می شود، چون دولت معتقدند که بخش عمده ای از کارمندان و کارکنان و بخش خصوصی بین همین رنج زیر ۱۰ تومان حقوق می‌گیرند و اگر شما تا ۱۰ میلیون تومان را معاف از مالیات کنید، کسری بودجه بین ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان مواجه می شوید. فکر می‌کنم که اگر از ۱۵ و ۲۰ هزار میلیارد تومان، بگذریم و در جاهای دیگر از خانوار ایرانی حمایت بکنیم، باید همین پول را بگذاریم یک جای دیگر حمایت کنیم؛ حالا بستگی به سیاست دولت دارد، از ۲۵ هزار میلیارد نمیگذرد، اما در عوض می آیند، برای مثال بسته معیشتی میدهد، یارانه را زیاد می کند، حالا به نحوی دیگر به اصطلاح خدمات می‌دهند و حمایت می کند، فکر می‌کنم اگر واقعاً واقع حساب کنیم و واقعا خط فقر ۹ تومان حساب کنیم، دستگاه های آماری ما به یک تفاهم برسند.
بودجه ۱۴۰۱ باید منعطف تر نوشته می شد
زنگنه افزود: دولت در مورد کلیات بودجه ۱۴۰۱ عجله کرده است ، قطعاً باید درآمدهای مالیاتی و سهمش را در بودجه افزایش بدهیم، به نسبت سایر کشورهای پیشرفته دنیا، کشورهای در حال توسعه، سهم مالیات در کشور ما خیلی کم است، از کل منابع بودجه در برنامه ششم هم از برنامه ششم هم عقب هستیم و از آن طرف ما با یک اتفاقی در اقتصاد مواجه هستیم و آن مسائله ارز ۴۲۰۰ تومانی که واقعاً یک صدمات جبران ناپذیری را بر اقتصاد کشور وارد کرده است، این واقعیت که وجود دارد یعنی تولیدات کالاهای اساسی ما بر ۴۲۰۰ تومان متاسفانه گره خوردیم، واقعیت جامعه است ، ضمن اینکه نگرانی ها و تورم انتظاری از حذف این ارز ۴۲۰۰ تومانی وجود دارد، در ضمن در شرایط تحریم هستیم، مردم یک تورم ۴۰ درصد را در دو سال متوالی پشت سر گذاشتند، در چنین شرایطی واقعی بودجه سال ۱۴۰۱ را ما یک مقداری باید منعطف تر می‌نوشتیم، ممکن است، جامعه به یکباره توان این بار را نداشته باشد، مگر اینکه واقعا دولت به بگوید، هیچ فشاری را اضافه نمی کنم، بلکه می خواهم از کسانی که تا کنون مالیات نمیدادند و دهک‌های بالا هستند و همیشه فرار می کردند، از آنها بگیرم که البته جداول بودجه این را نمی گوید، جداول بودجه که ۱۶ هزار میلیارد تومان حقوق کارکنان بخش عمومی ۲۴ و نیم هزار میلیارد تومان می شود، بخش خصوصی از ۱۴ هزار ۲۳.۶ هزار میلیارد تومان می شود، پس مالیات در حقوق بگیران هم افزایش پیدا می‌کند و دولت باید یه مقداری تعیین کند، اگر می خواهد، اصلاحاتی انجام بدهد، در یک شیب این اصلاحات را انجام دهد.
باید از دهک های پایین جامعه مراقبت کرد
عضو کمیسیون برنامه و بودجه، ادامه داد: هنوز وضعیت بورس مان که بخش زیادی از مردم که اتفاقا مردم پایین جامعه هستند، البته دهک هشتم به پایین را پایین حساب کنیم، مثلاً یک درآمد میلیاردی را کنار بگذاریم، از دهک هشتم به پایین جامعه هستند که ما باید خیلی نگرانشان باشیم، باید حمایتشان کنیم، باید مراقب باشیم که به آنها فشار نیاید. اکثر کسانی که امروز در بورس دارند، متضرر می‌شوند، اتفاقا همین قشر هستند، شرکت‌های بزرگ حقوقی که ضرر نکردند، در زمان خودش وارد شدند، سودشان را کردند و از گردونه خارج شدند چه کسانی سهام به اصطلاح صندوق‌های بازار را گرفتند، این دهک های هفتم، هشتم، ششم و پنجم به پایین بودند، در این شرایط م باید مراقبت کنیم و بودجه را یک مقداری با وسواس بیشتری بنویسیم که به این عده فشار نیاید.
مردم و تولید کنندگان از ارز۴۲۰۰تومانی ناراضی هستند
زنگنه در خصوص حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، تاکید کرد: در مورد ارز ۴۲۰۰ اعتقاد من این است که حتی اگر هست ۵ درصد هم تورم داشته باشد که قطعاً بیشتراست، برای مردمی که در این شرایط هستند زیاد است. یک فردی وارد یک استخر می شود آب عمقش فرض کنید، مثلا ۳۰ سانتیمتر است، هر چقدر شما آب این استخر را زیاد کنید، هنوز توان نفس کشیدن ندارد، تقریباً به صفر رسیده و در حال فقط خودشو نگه می دارد، در این شرایط اگر ۳ درصد ۵ درصد تورم بالاست، تا به جامعه تحویل به اصطلاح ایستادگی داده ایم ،ممکن است، از هم بپاشد، باید چه کار کنیم؟ باید حتماً کاری کنیم که تورم در کالاهای اساسی اتفاق نیفتد. این روش اعطای ارز ۴۲۰۰ باید بماند درست نیست، با این روش سر سفره مردم نمی شیند، یعنی میزان ارزی که ما در این دو سال گذشته دادیم تا انتهای امسال احتمالاً ۱۸ میلیارد دلار را تقسیم کنید بر نهاد تقسیم کنید و قیمت گوشت ، مرغ ، قیمت گوشت گوسفند، شیر، روغن و گندم بردارید، خواهید دید که با این ۱۸ هزار میلیارد تومان ما می توانستیم بیش از نیاز کشور، گوشت و مرغ و دارویی را تولید کنیم؛ اما متاسفانه دامدار، گلایه دارد، مرغداری هم همین گور، اما در همین حال مردم هم گلایه دارند، گوشت ، مرغ و تخم مرغ هم در سبد خانوار مردم روز به روز کاهش پیدا می کند، پس ما باید این روش را حذف کنیم و در مقابل یارانه به زنجیره تولید بدهیم که ما داریم در ابتدای زنجیره واردکننده می‌دهیم، باید حدود ۲۰ حلقه را رد کند تا به دست مصرف کننده برسد و ما نمی‌توانیم تمام این ۲۰ مرحله را رصد کنیم، باید کنار بگذاریم، افراد خودشان با ارز آزاد وارد کنند، کشاورز نهاد و تامین کند، کشتارگاه این گوشت از کشاورز بخرد، مابین کشتارگاه و مرکز توزیع ورود کنیم و این اینجا یارانه ریالی بدهیم و بخشی از هزینه که مردم را پرداخت کنیم تا در یک شیب کم کم بتواند این افزایش قیمت را جبران کند و اقتصاد را به یک سطح نرمال برساند.
وی افزود: احتمال دارد که دولت کم کم به این مدل برسد، یعنی هم حذف ۴۲۰۰ به صورت دلاری به حمایت از تولید در میانه زنجیره تولید و در نهایت عدم افزایش قیمت کالاهای اساسی در بازار ما باید این را به انجام بدهیم. این سیاست و اگر زمان برایش بگذرد، از زمانی که تصمیم به سیاست می گوید تا زمانی که اجرا می‌کنید اگر این زمان‌بر شود، اثر خودش رو از دست میدهد، اثر معکوس هم داشته باشیم، یکی از ایراداتی که بنده هم به دولت هم به مجلس و همه دستگاه‌های تصمیم‌گیر و اجرایی در قضیه ارز ۴۲۰۰ داشتم، اینکه ما حدود یک سال که در خصوص حذف ۴۲۰۰ تومانی یا ماندن آن صحبت میکنیم، در طول این یک سال قیمت مرغ و تخم مرغ و گوشت چقدر افزایش پیدا کرده است؟ ارزیابی حذف ارز۴۲۰۰ تومانی را تغییر دادیم، باید این مباحث خیلی سریع مطرح شود و خیلی سریع تصمیم گیری شود، مجلس مطرح کردن، دولت ، مجلس، رسانه‌ها ، خبرگزاری ها و مطبوعات همه ما عملاً در ایجاد یک تورم انتزاعی در کشور سهم داریم و جالبه که مرکز پژوهشی از مردم نظرسنجی کرده بیش از ۷۰ درصد مردم نمی دانند به چه چیزی می‌دهیم؟ اما آنقدر این را بیان کردیم، همه نگرانند، کالا برای خودشان ذخیره می کنند، کشاورز نهاد دام برای خود ذخیره می کند، اتفاقی نمی افتد.
اقتصاد کشور به شوک نیاز دارد
زنگنه ادامه داد: در اقتصاد سیاست‌ها باید به صورت شوک اجرا شود، اقتصاد یعنی همیشه شوک اقتصادی باشد که به معنای منفی نیست، این کار را اعلام کنیم که ما می‌خواهیم از شش ماه بعد ارز را برداریم، چه اتفاقی می افتد؟ از همین امروز قیمت‌ها افزایش پیدا می کند، بازارها کالا کم می شود، تقاضا زیاد می شود، عرضه کم می شود؛ ۶ ماه که می رسیم، سیاستی که ۶ ماه پیش تصمیم گرفتیم که انجام می‌دهیم، خاصیت ندارد و شما مجبور می شویم که همون کالای مورد نیاز مردم را باید قیمت بسیار بالاتر تامین کنیم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه ، بیان کرد: پایه‌های مالیاتی افزایش پیدا کرده که شده مثلاً ۱۱۳ هزار میلیارد، بیش از دو برابر است، اگر مودیان جدید پیدا کرده، باید به سازمان مالیاتی کشور، وزارت اقتصاد و دولت تبریک گفت که توانسته اند، درآمد مالیاتی را افزایش بدهند، اما اگر انجام نشده باشد و از همون شرکت‌هایی که هستند، از همان اشخاص که تا الان مالیات می داند، از همان اشخاص حقوقی مالیات را بیشتر بگیریم، دقیقا برخلاف سیاست‌های کلان کشور است، در جهت حمایت از تولید ملی به اصطلاح بهره وری باشد. ممکن است پیش بینی مالیاتی محقق نشد و دولت با کسری بودجه مواجه شود، اما به چه قیمتی به قیمت اینکه خیلی از شرکت ها دچار مشکلات مالی خیلی شدیدی شوند، بخشی از این افزایش تورم ۳۰ درصد ۴۰ درصد داریم، معمولا بیشتر از آن به نظر من می تواند باشد، این دو را به دنبال داشته باشید.
زنگنه، تاکید کرد: در ترازنامه جدایی از افزایش دارایی هایشان دوباره تجدید نظر می‌کنند که کنار بگذاریم، این شرکت‌ها در طراز دانش ندارند، سود آنها نشان می دهد، اما اینکه چرا بوس همیشه قرمز است و همچنان داره به اصطلاح ریزش می کند؟ اکنون داریم، یک و به یک میلیون و ۱۰۰ داریم نزدیک می شویم، این ها عوامل دیگه ای دارد، چون اقتصاد حالت عادی است صادرات، افزایش پیدا کرده ورودی ارز مان بیشتر شده، شرکت‌های عمده مثل شرکت‌های فولاد، سیمان و پتروشیمی‌ها سود بسیار خوبی در طی یک سال گذشته کردند، به سال مالی نزدیک می شوند، هرچه ما به سال مالی نزدیک‌تر شویم، طبیعی است که باید از آنها قیمت سهام یک معنا افزایش پیدا کند تا خودش را به سال مالی برساند، اما چرا این شرایط وجود دارد، به نظر من دوعامل وجود دارد، یک عامل عدم انسجام در سیاست‌های اقتصادی بخش های مختلف دولت، در بحث خودرو یک سیاستی را وزارت صمت دنبال می کند، یک سیاست را جاهای دیگر دنبال می کنند، در حوزه نرخ خوراک همین طور است، در حوزه پتروشیمی‌ها، گاز و قیمت گاز در و سیاست‌های صادراتی سیاست های پولی و مالی ، تشدد و عدم یک وحدت رویه یک راهبرد همسان را در بخش‌های مختلف اقتصاد می‌بینیم و بورس همیشه دماسنج اقتصاد است.
