استاد دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه موضوع ابتلای ۲۵ میلیون ایرانی به کرونا عجیب است، توضیحاتی درباره مباحث مطرح شده درباره “ایمنی جمعی” ناشی از کرونا ارائه کرد.
دکتر مسعود یونسیان در پاسخ به این سؤال که آیا ۲۵ میلیون نفر از ایرانیان به کرونا مبتلا شده‌اند، اظهار کرد: در ادبیات کارهای علمی تا زمانی که نتیجه یک تحقیق علمی منتشر نشود و توسط یکسری داور مستقل مورد نقد قرار نگیرد، آن نتایج قابل استناد نیست و ظاهراً مسئولینی که این ارقام را بیان می‌کنند، به مطالعه‌ای استناد می‌کنند که من تا به حال ندیده‌ام که نتیجه‌ای از آن در جایی منتشر شده باشد. بنابراین نمی‌توانم در این خصوص اظهارنظری داشته باشم؛ ما منتظریم مطالعه‌ای که بر اساس آن نتیجه‌گیری شده است که ۲۵ میلیون نفر به کرونا مبتلا شده‌اند، منتشر شود.
وی در واکنش به اظهارات مسئولان مبنی بر اینکه ابتلای ۲۵ میلیون نفر بر اساس تست‌های سرولوژیک تخمین زده شده است، تصریح کرد: این موضوع باید در قالب یک گزارش یا یک مقاله علمی که توسط داوران متخصص مورد نقد قرار گرفته است، منتشر شود تا بتوانیم بگوییم که آیا ابزارهای مورد استفاده، نحوه نمونه‌گیری و روش اجرای مطالعه درست بوده است یا خیر؛ در حالی‌که ما هنوز نتایجی که از این مطالعه منتشر شده باشد را ندیده‌ایم.
یونسیان با بیان اینکه حتی اگر ۲۵ میلیون نفر نیز مبتلا شده باشند یک یافته عجیب علمی است، خاطرنشان کرد: این میزان ابتلا، با نسبت‌هایی که قبلاً توسط سایر کشورهای دنیا و محققین درباره میزان کشندگی این ویروس مطرح شده است، همخوانی ندارد و اگر چه تا ۸۵ درصد افراد آلوده شده (دارای تست مثبت) ممکن است فاقد علامت بیماری کرونا یا دارای علائم خفیف باشند اما ۱۵ درصد باقی‌مانده که علامت‌دار و شدید هستند، میزان کشندگی کمتر از یک در هزار برای آنان یافته عجیبی است؛ با توجه به اینکه تعداد مرگ‌های رسمی منتسب به این بیماری تا به امروز، کمتر از ۱۵ هزار نفر است، بعید است تا این حد کم‌شماری در مرگ داشته باشیم.
آیا ایمنی جمعی درباره کرونا رخ داده است؟
وی در پاسخ به این سؤال که “آیا ایمنی جمعی در خصوص کووید۱۹ مطرح است؟” تصریح کرد: الان برای این اظهارنظر هنوز نظر زود است و در نشست خبری سازمان جهانی بهداشت اخیراً مطرح شد که بر اساس جدیدترین مطالعات هنوز نمی‌توان گفت که آیا ابتلا به کرونا می‌تواند باعث مصونیت در برابر بیماری شود یا خیر؛ برای رسیدن به ایمنی جمعی، دو شرط لازم است یکی اینکه ابتلا به کرونا باعث مصونیت شود و دوم اینکه درصد قابل ملاحظه‌ای از جمعیت (حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد) به این بیماری مبتلا شوند.
یونسیان ادامه داد: برخی می گویند اگر ایمنی جمعی رخ دهد، مردم می‌توانند حفاظت فردی خود را ترک کنند که این تصور نیز کاملاً اشتباه است؛ در همه منابع علمی ذکر شده که اگر ایمنی جمعی ایجاد شود، صرفاً باعث می‌شود که اپیدمی‌های بزرگ رخ ندهد یعنی اینکه تعداد موارد ابتلا به شکل تصاعدی بالا نمی‌رود اما باید توجه داشت که ایمنی جمعی، این مسئله که انسان‌های حساس در مقابل بیماری مصون می‌شوند را تضمین نمی‌کند.
استاد دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: در واقع هرچه‌قدر درصد بیشتری از جامعه دچار ایمنی شوند، احتمال ابتلای سایر افرادی که هنوز بیمار نشده‌اند کاهش می‌یابد اما این به این معنی نیست که اگر ایمنی جمعی رخ بدهد افرادِ مبتلانشده، دیگر هیچوقت به بیماری مبتلا نمی‌شوند.
وی افزود: در صورتی که ایمنی جمعی رخ دهد، دیگران کماکان احتمال ابتلا به بیماری را خواهند داشت اما احتمال ابتلای انفجاری وجود ندارد؛ بنابراین حتی اگر ابتلا به کرونا باعث ایجاد ایمنی در افراد شود و میزان ابتلا در جامعه نیز به ۷۰ درصد برسد و ایمنی جمعی رخ بدهد به معنای این نیست که مردم می‌توانند اقدامات حفاظت فردی خود را ترک کنند بلکه به تدریج با افزایش نسبت مبتلایان، احتمال انتقال کرونا کم می‌شود و در آن صورت می‌توان محدودیت‌ها را تدریجی و با رعایت فاصله زمانی حداقل دو هفته‌ای بین رفع هر محدودیت، کاهش داد.
این اپیدمیولوژیست خاطرنشان کرد: این یک قاعده کلی است و فقط مختص ایمنی جمعی نیست؛ یعنی هر وقت بیماری کرونا در کشور کنترل شود و تعداد موارد جدید آنقدر کم شود که بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی بتوانند آنها را مدیریت کنند و پرسنل کافی، دارو و تجهیزات و ظرفیت خالی در مراکز وجود داشته باشد، محدودیت‌ها می‌توانند به طور تدریجی کاهش یابند.
فعلاً جهشی در جهت تشدید بیماری‌زایی ویروس کرونا رخ نداده است
وی در پاسخ به این سؤال که آیا جهش قابل توجهی در ژنوم این ویروس رخ داده است یا خیر تصریح کرد: ویروس دائماً در حال جهش است اما کارشناسان سازمان بهداشت جهانی تا به حال جهشی که منجر به تغییر در بیماری‌زایی و تبدیل بیماری کرونا از خفیف به شدید یا بالعکس رخ داده باشد را گزارش نکرده‌اند البته در این خصوص باید همکاران متخصص ویروس‌شناسی و ژنتیک نظر کارشناسی خود را ارائه دهند.
