- حسین ابرقویی – این روزها، وقتی از کنار سدهای نیمهخالی یا زمینهای ترکخورده میگذریم، همه یک سؤال در ذهن دارند: «واقعاً راهی هست که از این بحران آب بیرون بیاییم؟»
کارشناسان میگویند: بله، یکی از کمهزینهترین و درعینحال مؤثرترین راهها درست جلوی چشمان ماست — همان آبهایی که هنگام بارندگی از کوچهها، خیابانها و زمینهای کشاورزی میگذرند و بیهدف، بیصدا، از دست میروند.
مهندس احمدی، کارشناس منابع آب، با صدایی آرام اما جدی توضیح میدهد: «وقتی باران میبارد، ما معمولاً فقط نگران سیل و آبگرفتگی میشویم. اما در کشورهای پیشرفته، این آبها یک فرصت طلایی محسوب میشوند. آبهای سطحی اگر بهدرستی مدیریت شوند، میتوانند به جای تهدید، به یکی از مهمترین منابع ذخیره آب تبدیل شوند.»
در مناطق روستایی و کشاورزی، میتوان با ساخت بندهای خاکی کوچک، روانابها را به سفرههای زیرزمینی برگرداند؛ یعنی همان سفرههایی که سالهاست خشکیدهاند. در شهرها، میشود با طراحی سیستمهای شهری هوشمند، آب باران را از پشتبامها و خیابانها جمع کرد و برای آبیاری پارکها یا حتی شارژ سفرههای زیرزمینی استفاده کرد.
اما مثل هر راهحلی، اینجا هم موانع وجود دارد.
مهندس احمدی میگوید: «ضعف در برنامهریزی، نبود قوانین الزامآور، کمبود بودجه — همه اینها مهماند. ولی مهمترینش، نبود فرهنگسازی است. اگر مردم اهمیت جمعآوری آبهای روان را درک نکنند، حتی بهترین زیرساختها هم بیفایده میشوند.»
کارشناسان معتقدند که باید آموزشها از مدرسه شروع شود، رسانهها وارد عمل شوند و حتی خانوادهها بدانند که یک مخزن ساده روی پشتبام خانهشان میتواند بخشی از بحران آب کشور را کاهش دهد. چون در نهایت، مدیریت منابع آب فقط وظیفه وزارت نیرو یا شهرداریها نیست؛ این یک مسئولیت ملی است.
بحران کمآبی، چالشی پیچیده و سنگین است؛ اما درست در دل همین بحران، فرصتهای مهمی پنهان شدهاند. جمعآوری و مدیریت آبهای روان، یکی از این فرصتهاست. فرصتی که اگر از دست برود، شاید روزی برسد که حتی باران هم دیگر برایمان امید نیاورد.
